Wielkopolski klimat, czyli dobre praktyki dla środowiska

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu od 2015 roku realizuje Projekt Doradztwa Energetycznego. Nazwa pierwszej edycja Projektu brzmiała „Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE”. Projekt, finansowany wówczas z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, zakończył się w 2023 roku. 1 stycznia 2024 r. wystartowała jego kontynuacja – Projekt Doradztwa Energetycznego (PDE). Ta edycja również finansowana jest ze środków Unii Europejskiej – z Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027.

W obliczu dynamicznej sytuacji geopolitycznej na świecie i w Polsce, kluczową rolę dla bezpieczeństwa oraz niezależności energetycznej odgrywa transformacja energetyczna i wzmocnienie odporności kraju na zewnętrzne zagrożenia. Doradcy klimatyczno-energetyczni Projektu Doradztwa Energetycznego wspierają te działania, dostarczając samorządom, przedsiębiorstwom i mieszkańcom specjalistycznej wiedzy oraz praktycznych rozwiązań umożliwiających skuteczne wdrażanie nowoczesnych i bezpiecznych technologii energetycznych.

Co robią doradcy?

W ramach Projektu, w każdym wojewódzkim funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej działają doradcy klimatyczno-energetyczni. Instytucją, która jest Partnerem Wiodącym Projektu, jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Zadania doradców są zróżnicowane i skierowane do szerokiego grona odbiorców. Wśród działań można wyróżnić:

• Doradztwo dotyczące przygotowania i wdrożenia inwestycji w obszarze efektywności energetycznej, OZE oraz gospodarki niskoemisyjnej i gospodarki obiegu zamkniętego;
• Prowadzanie spotkań informacyjnych i edukacyjnych;
• Informowanie o źródłach finansowania inwestycji w obszarze EE, OZE i służących adaptacji do zmian klimatu;
• Wykonywanie badań termowizyjnych wraz z ich interpretacją;
• Udział w konferencjach, targach i spotkaniach branżowych;
• Organizacja i prowadzenie szkoleń Energetyków i Klimatyków Gminnych;
• Wspieranie działań społeczności/spółdzielni energetycznych, w tym klastrów energii;
• Działania informacyjno-promocyjne oraz edukacyjne.

Dla kogo?

Program jest adresowany dla wszystkich, którzy mają pomysł, zastanawiają się, w jaki sposób zwiększyć efektywność energetyczną w swoim domu, biurze, firmie. Z usług doradców korzystają zarówno małe, średnie i duże przedsiębiorstwa, jednostki samorządów terytorialnych, uczelnie, szkoły i przedszkola, jak i spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe i osoby fizyczne. Każdy, kto szuka oszczędności związanych ze zużyciem energii i chce mieć swój wkład w poprawę jakości powietrza lub szuka źródeł finansowania inwestycji – może zgłosić się do doradców energetycznych działających na terenie danego województwa.

Co można zyskać?

Doradcy klimatyczno-energetyczni dysponują szeroką wiedzą na temat źródeł finansowania inwestycji w zakresie efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii czy też adaptacji do zmian klimatu. Źródła te różnią się miedzy sobą, w zależności od rodzaju inwestycji, rodzaju beneficjenta, a czasem też lokalizacji. Dzięki kontaktowi z doradcami i przekazaniu informacji na temat planowanej inwestycji można pozyskać wiedzę na temat odpowiedniego dla danego rodzaju inwestycji i beneficjenta źródła finansowania, zarówno ze środków krajowych, jak i unijnych. Ponadto, doradcy podpowiadają jakie przedsięwzięcia można zrealizować we własnym domu czy firmie, aby poprawić efektywność energetyczną danego obiektu. Niejednokrotnie mogą to być działania bezkosztowe, które można wdrożyć we własnym gospodarstwie domowym.

A co z klimatem?

Zagadnienia związane z klimatem i zmianami klimatycznymi są bardzo złożone, ponieważ dotyczą wielu zjawisk i procesów. Klimat to charakterystyczne cechy pogodowe występujące nad określonym obszarem w długim przedziale czasowym, a zmiany klimatyczne to zmiany obserwowane w ciągu co najmniej kilkudziesięciu lat. W roku 2015 podczas konferencji Narodów Zjednoczonych, w tzw. Porozumieniu Paryskim, określono najważniejsze globalne cele klimatyczne – tj. dążenie do ograniczenia wzrostu temperatury do wartości poniżej 2°C oraz dążenie do utrzymania go na poziomie 1,5°C.

Zmiany klimatu i emisja gazów cieplarnianych są powiązane z problemem smogu, czyli złą jakością powietrza. CO₂ i substancje tworzące smog mają w dużej mierze wspólne źródła: spalanie paliw kopalnych (głównie węgla) oraz biomasy. Za zmiany klimatu odpowiadają jednak przede wszystkim emisje CO₂ z energetyki (elektrownie i elektrociepłownie), natomiast przyczyną powstawania smogu jest tzw. niska emisja, czyli zanieczyszczenia pochodzące z domowych palenisk i lokalnych kotłowni węglowych oraz z transportu spalinowego.

Analizy związane ze zmianami klimatu i wzrostem temperatury wskazują na pogłębiające się zjawiska, które mają już miejsce i będą się nasilać. Zmiana klimatu powoduje zanik lodu morskiego, topnienie lodowców i lądolodów oraz wzrost poziomu morza. Poziom oceanów wzrasta i będzie rósł dalej, a obecne wątpliwości nauki dotyczą jedynie tego, o ile metrów. Poważnym problemem jest pustynnienie znacznych obszarów, obecnie pokrytych roślinnością. Zmiana klimatu przynosi częstsze i dłuższe upały, zwiększone prawdopodobieństwo susz i powodzi oraz wiele zmian w dynamice zjawisk atmosferycznych (np. huragany).

Eksperci z różnych dziedzin wskazują wiele sposobów ograniczania emisji gazów cieplarnianych, takich jak m.in. zmniejszenie emisyjności energetyki i przemysłu, ograniczenie nadmiernej konsumpcji, podnoszenie efektywności energetycznej czy rozwój niskoemisyjnego transportu. Kluczowe jest podjęcie konkretnych działań i zmian na poziomie państw, regionów, lokalnych ojczyzn, przedsiębiorstw oraz grup osób, jak i każdego z nas. Do skutecznego ograniczenia zmiany klimatu potrzebne jest również, aby działania w tym zakresie zostały wdrażane z podobną intensywnością we wszystkich rejonach świata.

Wielkopolski klimat, czyli…

Z racji tego, że zmiany klimatyczne dzieją się na naszych oczach, konieczne są działania adaptacyjne. Wielu z procesów nie da się już cofnąć, dlatego należy łagodzić ich skutki. Z tego względu w WFOŚiGW w Poznaniu powstała inicjatywa kampanii informacyjno-edukacyjnej pn. „Wielkopolski klimat, czyli dobre praktyki dla środowiska”. Doradcy wystartowali z kampanią 22 września 2025 r. w Dzień bez Samochodu, publikując film promujący korzystanie z alternatywnych form transportu. W planach są już kolejne akcje i wydarzenia, m.in.:

– cykl konferencji subregionalnych, podczas których można będzie dowiedzieć się, jakie inwestycje i inicjatywy realizują lokalne samorządy w zakresie ochrony środowiska,

– stoiska informacyjne Projektu Doradztwa Energetycznego, na których doradcy klimatyczno-energetyczni odpowiedzą na pytania o to, jak działać w myśl zasady „myśl globalnie-działaj lokalnie” oraz z jakich źródeł dofinansowania skorzystać,

– warsztaty edukacyjne w szkołach, aby już od najmłodszych lat inspirować dzieci do troski o środowisko.

Aktualne inicjatywy wielkopolskich doradców są na bieżąco publikowane w social mediach. Warto więc sprawdzać co aktualnie się dzieje wpisując #wielkopolskiklimatczylidobrepraktykidlaśrodowiska

Myśl globalnie-działaj lokalnie

To hasło jest swego rodzaju wezwaniem do podejmowania działań na rzecz dobra całej planety, ale w swoim najbliższym otoczeniu. Oznacza uwzględnianie globalnych problemów, takich jak zmiany klimatyczne czy nierówności społeczne i jednoczesne wprowadzanie pozytywnych zmian w swojej społeczności.

W kontekście kampanii doradców Projektu, hasło to ma nieodłączny związek z konferencjami subregionalnymi. Wydarzenia te stanowią przede wszystkim platformę wymiany doświadczeń jednostek samorządu terytorialnego i dotyczą takich tematów jak: inwestycje w odnawialne źródła energii, tworzenie spółdzielni energetycznej/klastra energetycznego, gospodarka odpadami oraz zielona transformacja.

Konferencje mają przede wszystkim na celu zebranie w jednym miejscu jednostek, które intensywnie realizują zadania związane z efektywnością energetyczną i adaptacją do zmian klimatu, a także wymianę poglądów i doświadczeń na tym polu, które mogą zachęcić inne jednostki do wdrożenia podobnych działań.

W ramach kampanii, doradcy WFOŚiGW w Poznaniu organizują cykl takich konferencji, w każdym z subregionów Wielkopolski, we współpracy z jednostkami samorządów terytorialnych. Najbliższe z nich to:

– konferencja 08.10. w Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku, której współorganizatorem jest Powiat Kaliski,

– konferencja 28.10. w Centrum Iskra w Pile, której współorganizatorem jest Powiat Pilski.

Kolejne trzy odbędą się w I kwartale 2026 roku w Lesznie, Koninie i Poznaniu.

Poza jednostkami samorządów terytorialnych w konferencjach mogą wziąć udział inne instytucje i podmioty, ale też mieszkańcy danego regionu.

Czym skorupka za młodu nasiąknie…

Wczesne lata życia człowieka mają fundamentalne znaczenie w kształtowaniu podejścia i świadomości. Nawyki, cechy i wpływy nabyte w dzieciństwie mają trwały wpływ na całe późniejsze życie człowieka. Dlatego elementem kampanii „Wielkopolski klimat, czyli dobre praktyki dla środowiska”, są także działania edukacyjne skierowane do najmłodszych. Wypracowanie z dziećmi szacunku do środowiska, będzie owocowało późniejszymi proekologicznymi postawami w dorosłym życiu.

Każdy z nas pozostawia swój ślad węglowy i wielce istotnym jest żyć tak, aby był on jak najmniejszy. W ramach kampanii doradcy prowadzą lekcje edukacyjne w szkołach podstawowych. Pokazują jaki wpływ ma człowiek na środowisko i tłumaczą, w jaki sposób go zmniejszyć, ale też tłumaczą, czym są odnawialne źródła energii czy też jak oszczędnie gospodarować wodą.

Skontaktuj się z doradcami

Projekt Doradztwa Energetycznego trwa i doradcy w całym kraju prowadzą intensywne działania informacyjno-promocyjne. Zachęcamy do kontaktu z nami poprzez e-maila na ogólny adres doradców energetycznych WFOŚiGW w Poznaniu: doradztwo@wfosgw.poznan.pl podając informacje dotyczące tematu, który Państwa interesuje oraz nazwę gminy, na której terenie zlokalizowana jest lub będzie inwestycja. Jeżeli planujecie Państwo inwestycję na terenie województwa innego niż wielkopolskie, prosimy odwiedzić ogólną stronę Projektu Doradztwa Energetycznego: www.doradztwo-energetyczne.gov.pl w celu skontaktowania się z właściwym ze względu na lokalizację wojewódzkim funduszem.

Magdalena Żelichowska

doradca klimatyczno-energetyczny WFOŚiGW w Poznaniu

fot. tytułowa Matthew Henry | unsplash.com